Në prill të vitit 1980, një stërvitje ushtarake e Korpusit të Shkodrës u kthye në çështje hetimore që mbërriti deri në Komitetin Qendror të Partisë së Punës. Raporti i përgatitur nga Prokuroria e Përgjithshme, nëpërmjet Degës së Ushtrisë dhe vetë prokurorit Rrapi Mino, ngre shqetësime për “shfaqje të huaja” dhe veprime “të parregullta” që, në disa raste, u trajtuan si akte huliganizmi. Por çfarë kishte ndodhur realisht?
Alarmin e ngriti një sinjalizim verbal
Me porosi të shokut Gafur Çuçi, një ekip verifikimi u dërgua në rrethet Shkodër dhe Lezhë për të hetuar një sinjalizim verbal mbi sjelljet e disa rezervistëve gjatë stërvitjes së zhvilluar në fund të muajit mars.
Sipas raportit paraprak, në këtë sinjalizim përmendeshin:
- Mungesa pa arsye e rezervistit Eduard Gega prej 15 ditësh.
- Refuzimi i një oficeri për t’u paraqitur në kurs.
- Thyerje dyersh, dritaresh, dollapësh, dhe dëmtime në çerdhe, shkollë, zyrë partie dhe në hangarë nga një batalion rezervistësh në Lezhë.
- “Shfaqje vagabondazhi” e përmbysje dokumentesh në zyrat e sektorit të SMT-së Balldre.
Çfarë vërtetoi verifikimi zyrtar?
Pas hetimit në terren, Prokuroria konstatoi se një pjesë e akuzave ishin:
- Të ekzagjeruara,
- Të pasakta, ose
- Të ndodhura në kushte të justifikueshme.
Rasti i Eduard Gegës
Eduard Gega nuk kishte munguar në stërvitjen e marsit, por në një tjetër, në shkurt. Reparti kishte nisur procedurat për ndjekje penale, por nuk kishte dorëzuar dokumentacionin në gjykatë, gjë që pengoi arrestimin.
Rasti i oficerit Adem Lame
Adem Lame, nga Trushi i Shkodrës, u thirr për një kurs më 10 prill. Ai kërkoi shtyrje sepse kishte dy fëmijë të shtruar në spital. Pas komunikimeve, Komanda e Korpusit, në marrëveshje me Komitetin e Partisë së rrethit, e përjashtoi nga kursi, duke marrë parasysh gjendjen familjare dhe faktin që kishte 6 fëmijë dhe nivel të ulët arsimor (6 klasë).
Ngjarjet në Lezhë: vandalizëm apo improvizim?
Për incidentet në Lezhë, Prokuroria zbuloi se një batalion rezervistësh i brigadës së Vaut të Dejës, i komanduar nga Muharrem Ago, u strehua përkohësisht në ambientet e SMT-së Balldren për shkak të shiut. U lejuan të qëndronin në një hangar dhe disa prej tyre u futën edhe në:
- Shkollën e fshatit,
- Çerdhen,
- Zyrën e SMT-së.
Pse?
Për shkak se hangari dhe shkolla nuk i nxinin 400 ushtarët, disa përdorën bangat, dy dollapë të ofiçinës, dhe drrasa për të fjetur. Në këtë proces, u dëmtua vetëm një pllakatë e tavanit, por nuk u pre asnjë dokument, as vegla muzikore, as pajisje të tjera.
Dy vëllezër në fokus të hetimit
Dy ushtarë – Zef dhe Prek Hanxhari, punëtorë të ngarkim-shkarkimit në fabrikën e sapunit në Shkodër – u ngjitën në tavanin e zyrës për të fjetur dhe ranë poshtë. Kjo solli hetim penal ndaj tyre për dëmtimin e tavaneve dhe disa sendeve. Prokuroria thekson se dëmet e raportuara si mungesë çelësash apo veglash mund të ishin rezultat i përdoruesve të zakonshëm, jo domosdoshmërisht nga ushtarët.
Përfundimet e Prokurorisë: “Janë bërë gabime në organizim, jo akte armiqësore”
Në përfundim, Prokuroria shkroi:
“Është bërë gabim që ushtarët janë lejuar të futen në ambiente pa leje. Komandanti Muharrem Ago veproi në kundërshtim me rregullat duke mos siguruar strehim të organizuar.”
“Ngjarja është zmadhuar nga shokët e Komitetit të Partisë dhe të Komitetit Ekzekutiv të rrethit. Është trajtuar si huliganizëm, por faktikisht nuk ka pasur as vandalizëm, as dëmtime serioze.”
Mesazhi për rrethet: Mos i zmadoni incidentet, por njoftoni me kohë
Letra përmbyllet me një mesazh drejtuar rretheve Shkodër dhe Lezhë:
“Në rast se komandat denoncojnë veprime të paligjshme, të bashkëpunojnë me organet hetimore dhe t’i njoftojnë në kohë, për të kryer hetim të shpejtë dhe objektiv.”
