Më 8 Nëntor 1965, mësuesi Novruz Bektashi i dërgoi një përmbledhje poetike Enver Hoxhës me titullin simbolik “Shqipet e Lira”, si një akt devotshmërie letrare dhe ideologjike. Ky dorëshkrim rrëfen, përmes vargjeve të gjata e të ngarkuara emocionalisht, sakrificat, luftrat dhe rilindjen e kombit shqiptar nën flamurin e PPSH-së.
✒️ Poezia si akt politik dhe edukativ
Në qindra vargje, poeti ndërthur motivet klasike të poezisë lirike me ideologjinë socialiste:
“Natyra vetë i lindi të lira shqipet në malet tona,
Të lira u rritën, u zhvilluan në gjenerata me radhë…”
Ndërsa përshkruan historinë heroike të ilirëve, Skënderbeut, luftës antifashiste dhe ndërtimit të socializmit, poeti thur lavde Partisë dhe ideologjisë leniniste si shpëtimtare e popullit.
🕊️ Zëri i robërisë dhe mallkimi i armiqve
Pjesë të shumta janë të mbushura me trishtim për padrejtësitë e shekujve të kaluar dhe një gjuhë të ashpër ndaj armiqve të brendshëm e të jashtëm:
“Për ne nuk ka më sundim as shovinizëm,
As gjakpirës fashistë që pinin gjakun e popullit tim.”
Në to ndihen gjurmët e letërsisë socialiste që përpiqet të edukojë brezin e ri me ndjenja nderi, sakrifice dhe detyrimi ndaj kombit.
👨🏫 Shkolla, familja dhe e ardhmja
Një segment i veçantë i vëllimit i kushtohet edukimit, rolit të shkollës dhe familjes:
“Ky çelës e ngre njeriun e lartëson,
Ky çelës gjëra të mëdha njerëzve u mëson…”
Ai përkrah vlerat e dijes si rruga për të ndërtuar një Shqipëri moderne, të emancipuar dhe socialiste.
❤️ Poezitë e dashurisë dhe vetëreflektimit
Në fund të përmbledhjes shfaqen poezi personale që ndryshojnë ritmin dhe tonin, si “Zemra fluturon”, “Të kanë gënjyer o Nik” dhe “Te dua ashtu si je”. Ato tregojnë se përtej frymës politike, autori ruan ndjeshmëri individuale dhe emocionale.
📜 Një vepër e pasionuar për kohën e saj
“Shqipet e Lira” nuk është thjesht një përmbledhje letrare, por një dëshmi autentike e realitetit socialist të viteve ’60, ku arti dhe ideologjia bashkëjetonin si mjete të propagandës dhe edukimit.
