Historia e rrallë e një gruaje që nuk u përkul përballë asnjë regjimi – nga refuzimi i fjalimit të prefektit në 1937, te demonstratat kundër fashizmit, burgjet, internimi dhe kontributi i saj pas çlirimit si pedagoge, drejtore dhe figurë e Partisë së Punës.
Një trashëgimi e rëndë: e bija e Petro Ninit
Shega Uçi, lindur në Korçë në fillim të shekullit XX, ishte e bija e Petro Nini Luarasit, një ndër figurat më të ndritura të Rilindjes Kombëtare Shqiptare dhe përhapës i arsimit shqip. E rritur në një mjedis me ndjenja të larta patriotike, Shega do të trashëgonte jo vetëm mbiemrin, por edhe shpirtin kundërshtues dhe vizionin për një Shqipëri të arsimuar dhe të drejtë.
🛑 1937 – Përballja me prefektin: “Nuk mbaj fjalime për pushtetet që mohojnë të vërtetën”
Në autobiografinë e saj, Shega rrëfen për një moment që shënoi ndarjen e saj përfundimtare nga regjimi i Zogut:
“Me rastin e festës së 29 Nëntorit 1937, më thirri prefekti i Korçës, Veli Vasjari, dhe më ngarkoi të mbaja fjalimin e rastit si bija e një patrioti të madh. Por unë e refuzova. Ky akt më kushtoi me largim nga Organizata e Gruas dhe me ndëshkime të mëvonshme.”
Lëvizja Antifashiste: burg, internim dhe arratisje
Që në vitet e para të pushtimit italian, Shega aktivizohet në Lëvizjen Antifashiste Nacionalçlirimtare. Shtëpia e saj në Korçë kthehet në bazë të takimeve ilegale dhe grumbullimit të ndihmave. Në demonstratën e 8 Nëntorit 1942, Shega arrestohet:
“Më dënuan me tre muaj burg për ofendim ndaj autoriteteve. Pas lirimit, më internuan në Porto Romano dhe më pas në kampin e Burelit.”
Por aty nuk dorëzohet. Në gusht 1943, Shega arratiset nga kampi bashkë me dy djemtë e saj të mitur, për të kaluar në mal, në Gorë të Korçës, ku i bashkohet çetave partizane.
Rikthimi ilegal në Korçë dhe drejtimi i grave antifashiste
Në dhjetor 1943, Shega futet përsëri ilegalisht në qytet:
“Për disa muaj punova si Kryetare e Këshillit Antifashist të Gruas në qytetin e Korçës, duke drejtuar aktivitetin e mësuesve progresistë dhe grupet e rezistencës.”
Në prill 1944, ajo del sërish në mal dhe bashkëpunon me Shtabin e Qarkut të Korçës, duke dhënë ndihmesë në zonat Levdar–Opar.
📚 Pas çlirimit – Drejtore, pedagoge dhe zë i Partisë
Pas vitit 1945, Shega merr funksione në ndërtimin e arsimit të ri shqiptar. Ajo:
- Bëhet drejtore e kopshteve të shtetit në Korçë dhe Tiranë
- Zgjidhet Kryetare e Këshillit Antifashist të Gruas në qytet
- Punon në arsimin parashkollor dhe politik, si drejtore, organizatore dhe pedagoge
- Më 1949 bëhet kandidate për Partinë e Punës, ndërsa më 1952 pranohet si anëtare e saj
🎓 Arsimimi dhe jeta profesionale
Shega kishte përfunduar:
- Shkollën qytetëse për vajza në Korçë
- Një shkollë për vajza në Stamboll
- Shkollën Politike të Partisë në vitet 1949–50
- Kurse të shumta arsimore dhe organizative
Që nga viti 1930, Shega punoi si mësuese në Korçë, Elbasan dhe Tiranë, me përjashtim të viteve të internimit. Ishte e njohur për korrektësinë, përkushtimin dhe vetëdijen politike.
🏅 Dekorata dhe vlerësime
Shega Uçi u nderua me:
- Medalje të Kujtimit (1942–1943)
- Dekorata të lëshuara nga Presidiumi i Kuvendit Popullor
- Lavdërime nga organizatat e grave dhe sektorët arsimorë
Në dosjen e saj shkruhet:
“Ka pasur sjellje të shkëlqyer në të gjitha detyrat. E ndershme, e përkushtuar, pa ndonjë vërejtje nga Partia apo pushteti.”
🕯️ Fundi i jetës – një figurë që nuk u harrua
Shega Uçi vazhdoi të ishte anëtare aktive e organizatës bazë të lagjes nr. 4 “Ali Vozhsi” në Tiranë, deri në fund të jetës. Vdiq në dhjetor 1976 nga kancer, por la pas një trashëgimi të rrallë: një jetë të mbushur me luftë, mësimdhënie dhe përkushtim politik, gjithnjë në emër të idealeve që ajo i besoi qysh në rininë e hershme.