Në një periudhë kur biografia personale ishte më e rëndë se çdo vepër konkrete, historia e Hiqmet Shehut na zbulon shumë për mënyrën se si Partia e Punës e Shqipërisë gjykonte individin. I rritur në një familje me prirje politike të ndërlikuara, aktiv në ushtri dhe korrekt në sjellje, ai kërkoi të pranohej si anëtar partie. Por një hije nga e kaluara – një vëlla i arratisur – e bëri kandidaturën e tij të dyshimtë. Ky postim bazohet në diskutimet e plota të celulës për këtë rast, të dokumentuara në dosjen arkivore të vitit 1964.
Një ushtar korrekt me bindje të qarta politike
Në raportet e organizatës bazë të Partisë, thuhet për Hiqmet Shehun:
“Ka qëndrim të mirë në ushtri, është shembull në zbatimin e disiplinës, tregon interes për mësimet politike dhe nuk është i përzier në thashetheme apo qëndrime të pasigurta ideologjike.”
Shokët e tij të repartit e vlerësonin si punëtor, të thjeshtë, me sjellje korrekte dhe me dëshirë për të mësuar. Kishte përfunduar arsimin 7-vjeçar dhe ishte përfshirë në aksione rinore, me pjesëmarrje aktive në organizatat e masave. Të gjitha këto, në dukje, e bënin një kandidat ideal për Partinë.
“Ka vëlla të arratisur” – argumenti që ngrinte dyshime
Por menjëherë pas vlerësimeve, vjen deklarata që ndryshon tonin e diskutimit:
“Hiqmeti ka vëlla të arratisur. Gjatë një kohe ka mbajtur qëndrim të gabuar ndaj këtij fakti. Në rrethin familjar është shprehur se ‘vëllai iku se nuk kishte perspektivë këtu’.”
Ky ishte një problem i madh. Në logjikën e Partisë, çdo qëndrim i paqartë për figurat e arratisura – edhe nëse ishin familjarë – mund të interpretohej si mungesë e vijës së saktë ideologjike.
Hiqmeti kishte bërë autokritikë, kishte pranuar se “kjo deklaratë ishte e nxituar dhe e pavend” dhe se “nuk e mbështes më atë mendim.” Por diskutimet që pasuan ishin të gjata dhe të ngarkuara me tension politik.
Diskutimi brenda organizatës: A mjafton bindja aktuale për të fshirë të kaluarën?
Një nga anëtarët e organizatës tha:
“Mund të ketë ndryshuar tani, por ne nuk mund të mjaftohemi me fjalë. Ai duhet të tregojë me punë se është i ndarë nga qëndrimi i vjetër.”
Një tjetër vërejti se:
“Në procesin e ndarjes nga ndikimi familjar, nuk ka pasur qëndrime të hapura agjitacioni. Nuk ka folur kundër arratisjeve dhe nuk ka marrë pjesë aktive në propagandën tonë politike.”
Ndërkohë, një pjesë tjetër e shokëve mendonin se ai e kishte kuptuar gabimin dhe ishte përmirësuar. Një prej tyre tha:
“Është djalë që i ka hyrë politikës me përkushtim. Ka marrë pjesë në çdo aksion dhe ka ndihmuar edhe në mësimin e shokëve të tjerë. Ka merita për të vazhduar më tej.”
Vendimi i Partisë: Jo tani – do të provohesh edhe më shumë
Pas një analize të gjatë, vendimi ishte i qartë:
“Kandidatura e Hiqmet Shehut për anëtar partie nuk pranohet për momentin. Të mbahet nën vëzhgim dhe të aktivizohet në punë të përditshme politike. Të bëhet provë e sinqeritetit të tij ideologjik.”
Kështu, Partia e la portën e hapur, por me një kusht: bindja politike duhej të provohej me kohë, sjellje dhe sakrificë – jo me fjalë apo me pendesa të vonuara.
Ky dokument na mëson…
- Se edhe në rastet kur një person ishte korrekt, aktiv dhe punëtor, një fjalë e thënë vite më parë mund të shkatërronte të gjithë perspektivën politike.
- Se çdo lidhje me të arratisurit – edhe në mënyrë emocionale apo familjare – mund të kthehej në njollë të pashlyeshme në biografi.
- Se procesi i pranimit në Parti ishte një test ideologjik më shumë sesa vlerësim pune.
