Në kulmin e revolucionit ideologjik të vitit 1967, kur Shqipëria po përjetonte luftën kundër fesë dhe dogmës borgjeze, vetë Enver Hoxha, Sekretar i Parë i PPSH, i drejtohet Sekretariatit të Komitetit Qendror me një letër të rrallë, të sinqertë dhe thellësisht kritike, ku i vë gishtin plagëve më të mëdha të jetës së brendshme të Partisë.
Ai nuk kursen askënd: as sekretarët, as organizatat bazë, as komunistët që heshtin, madje as vetë veten. Letra është një manifest për ringjalljen e frymës revolucionare, por njëkohësisht dhe dëshmi se PPSH po lëkundej nga brenda.
🧱 Mbi zbatimin mekanik të vendimeve
Enveri e nis letrën me kritika të forta për mënyrën se si zbatoheshin vendimet e Partisë:
“Vendimet tona janë të drejta, por zbatohen në mënyrë mekanike, pa kuptim dhe me formalizëm të shëmtuar.”
Ai e pranon hapur se nuk mjafton direktiva nga lart, por duhet jetë dhe mendim nga baza.
❌ Heshtja dhe frika në organizatat bazë
Enveri ngre alarmin se komunistët nuk flasin më në mbledhje:
“Në shumë organizata, komunistët nuk flasin. Pse? Sepse nuk dinë ç’të thonë, nuk kanë guxim, ose ndihen të papërfillur.”
Ai flet për një klimë frike dhe vetëcensure, ku “sekretari bëhet i paprekshëm” dhe ku kritika shuhet nga frika e sanksionit.
🪞 Autokritika që bëhet pa përmbajtje
Kritika dhe autokritika, sipas tij, janë shndërruar në ritual:
“Autokritika është kthyer në një rregull të thatë. Askush nuk e ndjen më si mjet të pastrimit të vetvetes.”
Ai e quan këtë një sëmundje politike, që kërkon ndërhyrje urgjente.
🔄 Për antarësimet në Parti
Enveri është i shqetësuar për pranimin e njerëzve të papërshtatshëm në radhët e PPSH-së:
“Pranohen njerëz pa e merituar, vetëm për t’u mburrur me shifra. Rekomandimet nuk peshohen. Duhet që çdo rekomandim të jepet me shkrim, të jetë i argumentuar dhe të ruhet në dosje.”
Ai ngre alarmin për cenimin e pastërtisë së radhëve të Partisë, çështje jetike për të.
📚 Statuti i Partisë – i harruar
Një nga pjesët më therëse është kritika që Enveri i bën vetë komunistëve:
“Të gjithë e dinë sa lekë marrin në muaj, por shumë nuk e njohin Statutin e Partisë që kanë në xhep.”
Ai kërkon që Statuti të mësohet, studiohet dhe të zbatohet në çdo veprim të përditshëm të komunistit.
⚠️ Paralajmërimi i madh
Letra e mbyllet me një ton serioz:
“Organizata bazë është çerdhja e revolucionit. Nëse e kthejmë në zyrë ku njerëzit heshtin, ne do të humbim atë që kemi fituar me gjak.”
Ai u bën thirrje sekretarëve dhe komiteteve të ndalojnë vetëkënaqësinë, të mos e shohin veten si “të përsosur”, dhe të fillojnë nga vetja për të ringjallur frymën revolucionare.
🧭 Vlera historike
Kjo letër është ndër rrallat ku Enver Hoxha flet me një zë vetëkonsumi, pa retorikë dogmatike, por me shqetësim real. Ajo tregon se Partia e Punës në vitin 1967, ndonëse e fuqishme në pamje të jashtme, kishte filluar të rrënohej nga brenda, për shkak të formalizmit, frikës dhe mungesës së pasionit revolucionar.
Kjo është një pasqyrë e rrallë dhe e sinqertë mbi sëmundjet e një partie që kishte arritur kulmin e pushtetit, por që po humbiste shpirtin.
