Më 30 mars 1971, Enver Hoxha mbajti një fjalim të ashpër dhe të sinqertë në mbledhjen e Presidiumit të Kuvendit Popullor, ku analizoi raportin për “punën e bërë për njohjen dhe zbatimin e kompetencave nga këshillat popullore të fshatrave dhe të fshatrave të bashkuara në rrethet e Lezhës dhe Beratit”.
Ky fjalim është ndër më të drejtpërdrejtët dhe kritikët e tij, ku përveç vërejtjeve politike, Enveri nuk përton të përshkruajë pisllëkun në çerdhe, arrogancën e kuadrove dhe turpin që ndiente kur sheh një mësues me rroba të ndotura.
🛑 Këshillat Popullore nuk zbatojnë kompetencat? Faji është lart, jo poshtë!
Enveri është i prerë:
“Komitetet e partisë mbajnë përgjegjësi më shumë… Ata kanë detyrën e madhe për t’i dhënë ndihmë bazës.”
Ai sulmon burokratët e rretheve që, sipas tij, nënvleftësojnë rolin e këshillave popullore dhe i shohin fshatarët si të paaftë:
“Nuk është ndonjë filozofi e madhe të zbatohen kompetencat për furrat, çerdhet, shkollat… e megjithatë pengesat vijnë nga lart.”
💸 Përgjegjësi financiare e këshillave popullore:
Ai thekson se këshillat duhet të kenë buxhet dhe të dinë si të dokumentojnë çdo shpenzim:
“Shumat në dispozicion të tyre nuk janë miliona, por disa mijë lekë… për ndonjë çezmë, kënd sportiv, riparim shkolle.”
Por Enveri jep një paralajmërim të rreptë:
“Nëse dikush shpërdoron ose vjedh, të dalë në gjyq. Në raste të tjera, ta nxjerrim para popullit, t’i hiqet vërejtje, ose të shkarkohet!”
❌ “Burokratizëm dhe bajraktarizëm në vend të drejtimit popullor”
Fjalimi godet drejtpërdrejt mënyrën arbitrare të vendimeve në kooperativa:
“Ndodh që kooperativistit i ndalohen të ardhurat sepse kryesia vendos që të blejnë krevatë, pajisje shtëpiake… Po kush ua dha këtë të drejtë?”
Enveri revoltohet:
“Partia s’ka urdhëruar kurrë që të blihen orendi me imponim. T’u mbushet mendja me bindje, jo me urdhra!”
👶 Një shembull i drejtpërdrejtë nga vizita në Petrelë
Pjesa më e goditur e fjalës është kur Enveri përshkruan vizitën në çerdhen e Petrelës:
“Një pisllëk i madh në të gjithë ambientin. Fëmijët hanin si mos më keq, bukë të thatë me një lëng që vetëm nga ngjyra e bardhë ngjante të ishte qumësht.”
Ai vazhdon me ironi therëse:
“Njëra nga gratë që punonte aty nuk dinte të lexonte e të shkruante… ishte rreth 30 vjeç. Dhe thonë se kujdesej për fëmijët.”
Pastaj godet edhe drejtorin e shkollës:
“E pyeta drejtorin: ‘Po ty, ç’të pengon të kujdesesh pak për çerdhen?’ Ai pranoi gabimin. Po dhe vetë këmishën e kishte pis.”
🚿 Pastërtia si çështje politike dhe ideologjike
“Është turp për njerëzit tanë të ketë sot pisllëk në fshat… Ne i kujtojmë mirë kushtet e vështira, por pastërtia nuk mungonte.”
Ai kërkon angazhim total:
“Çfarë vlere kanë njohuritë e gjeografisë dhe matematikës nëse nxënësit nuk edukohen me pastërti e kulturë?”
🔧 Konkluzioni i ashpër:
“Po të shihet mirë kush i shkel ligjet, më shumë janë ata që punojnë lart sesa ata që janë në bazë.”
Ai u bën thirrje drejtuesve:
“Mos mbuloni të metat me slogane. Kryetarët e komiteteve ekzekutive duhet të jenë gjithë vitin në fshat, të prekin konkretisht punën.”
🧭 Vlerë historike
Ky fjalim nuk është thjesht kritikë teknike – është një pasqyrë e vërtetë e përpjekjes për kontroll absolut, por edhe shprehje e një ankthi të brendshëm për zbrazjen e pushtetit në bazë.
Ai nxjerr në pah se fshati nuk funksiononte si duhej, jo për mungesë ligjesh, por për shkëputje nga njerëzit, për mungesë dashurie për detyrën dhe përçmim nga lart-poshtë.
EnverHoxha #Fjalim1971 #KeshillatPopullore #PushtetiNeFshat #DokumentArkivor #Petrela #Pastërtia #Kooperativa #HistoriaeShqipërisë #PPSH #KomunizmiShqiptar
