Një dokument i rrallë nga viti 1973 që përmban bisedën personale mes Enver Hoxhës dhe Fadil Paçramit pas kritikave për shfaqje liberale në fushën e kulturës. Dokumenti zbulon atmosferën para Plenumit të Katërt të KQ të PPSH.
Enver Hoxha:
Të kam thirrur, shoku Fadil, për të të folur si shok dhe si Sekretar i parë i Komitetit Qendror të Partisë. Çështja është serioze dhe nuk dua që të flitet për rreth e përqark, por troç e drejtpërdrejt.
Fadil Paçrami:
Po, shoku Enver. Urdhëro.
Enver Hoxha:
Po mësoj me shqetësim, nga burime të ndryshme, për një frymë liberale që po nxit në fushën e kulturës, sidomos në artin skenik, në teatër, në letërsi, madje dhe në festivalin e fundit të këngës. Kjo frymë nuk është e rastësishme. Ajo po nxit një prirje që bie ndesh me vijën e Partisë dhe me edukimin e masave.
Fadil Paçrami:
Jam i vetëdijshëm që ka pasur disa lëshime, por nuk ka pasur ndonjë qëllim për të dalë nga vijat themelore të Partisë. Është bërë me dëshirën për të pasur më shumë gjallëri, për të pasur një hapje, një dialog më të gjërë me artistët.
Enver Hoxha:
Këto “hapje” që thua ti, shoku Fadil, janë dritare që po hapen për të hyrë erërat e huaja, jo për të ajrosur. Partia nuk është kundër gjallërisë në art, por nuk mund të pranojë që për hir të “modernitetit” të shfaqen në skenë elemente të degjenerimit borgjez, siç ka ndodhur me disa veshje, me disa këngë, me disa tema.
Fadil Paçrami:
Unë nuk kam ndërmend të justifikoj gjithçka. Ka ndodhur që disa gjëra kanë kaluar pa filtrin e duhur. Por besoj se qëllimi ka qenë i mirë.
Enver Hoxha:
Qëllimi i mirë nuk justifikon rezultatin e keq. Në Partinë tonë nuk mjafton të jesh i sinqertë. Duhet të jesh i drejtë, i saktë dhe në përputhje të plotë me vijën ideologjike. Nuk je thjesht një shkrimtar apo një aktor. Je drejtues politik. Ke përgjegjësi të madhe.
Fadil Paçrami:
Është e vërtetë, dhe unë e ndiej këtë përgjegjësi.
Enver Hoxha:
Në Festivalin e fundit të Këngës ka pasur raste të rënda: përdorim të tepruar të elementëve formalistë, tekste pa thellësi ideologjike, zëra që imitojnë stilin perëndimor. Kjo nuk është gjë estetike. Kjo është rrëshqitje ideologjike. Dhe ti, si përgjegjës i kësaj fushe, je i përfshirë.
Fadil Paçrami:
Po, shoku Enver. Kjo më trazon shumë dhe jam gati të reflektoj.
Enver Hoxha:
Reflektimi nuk mjafton. Duhet korrigjim i menjëhershëm. Duhet ndërhyrje. Duhet të thuhet e vërteta. Jo për të dënuar, por për të ndrequr. Ne kemi Plenumin e Katërt që po vjen. Aty do të flasim hapur për këto çështje.
Fadil Paçrami:
Jam i gatshëm të marr çdo vendim që Partia do të marrë.
Enver Hoxha:
Unë nuk jam për të të gjykuar tani. Unë jam për të të paralajmëruar. Kjo është një thirrje shoku. Por e rëndë. Kujdesu, Fadil. Partia nuk mund të lejojë që përmes kulturës të depërtojnë ide të huaja që godasin socializmin.
Përfundim i bisedës:
Kjo bisedë përfaqëson një nga momentet vendimtare në përplasjen mes frymës liberale në art dhe linjës së hekurt ideologjike të Partisë së Punës, dhe ishte pararendëse e sulmit ndaj Fadil Paçramit në Plenumin IV, që ndodhi vetëm pak javë më pas.
