Në prill 1985, pas vdekjes së Enver Hoxhës, Partia e Punës u angazhua për të ruajtur vazhdimësinë e vijës ideologjike dhe kontrollit total mbi strukturat e shtetit. Një nga dokumentet më karakteristike të kësaj periudhe është udhëzimi i Prokurorisë së Përgjithshme, i cili shërben si dëshmi për përpjekjen për të mbajtur të pandryshuar diktaturën përmes sistemit të drejtësisë. Ky udhëzim, në thelb të tij, është një platformë për thellimin e luftës së klasave dhe për përdorimin e prokurorisë si instrument ideologjik dhe represiv.
“Të mbrojmë vijën e Partisë me mjete ligjore”
Në dokument theksohet disa herë se prokuroria duhet të orientojë të gjithë veprimtarinë e saj sipas vijës politike të PPSH-së dhe udhëzimeve të Kongresit të VIII. Përdoren formulime të tilla si:
“Të ndjekim me vigjilencë ideologjinë e huaj, të asgjësojmë shfaqjet revizioniste dhe oportuniste.”
Kjo përforcon idenë se ligji nuk duhej zbatuar mbi baza të barabarta, por me “sy klasor”, duke i dhënë prioritet kontrollit mbi individët që nuk përputheshin me profilin ideologjik të kërkuar.
Prokuroria si vijë ideologjike – jo si institucion neutral
Udhëzimi thekson se roli i prokurorit nuk është thjesht zbatimi i ligjit, por mbrojtja e pushtetit socialist dhe e moralit revolucionar. Në tekst gjejmë shprehje si:
“Prokurori të jetë në vijën e Partisë, të kuptojë thellë drejtimin e saj politik dhe të veprojë në mbrojtje të shtetit proletar.”
Kjo konfirmon se prokuroria ishte më shumë një zgjatim i organeve politike sesa një institucion i drejtësisë.
Objektivat: nga sabotatorët te morali socialist
Në mënyrë specifike, prokurorëve u kërkohet të përqendrojnë punën e tyre kundër:
- “Shfaqjeve armiqësore në ekonomi”
- “Sabotimeve në prodhim”
- “Qëndrimeve nihiliste ndaj normave socialiste”
- “Sjelljeve të huaja ndaj moralit revolucionar”
Kështu, ndjekja penale nuk kufizohej te krimet materiale, por zgjatej edhe mbi bindjet, sjelljet, apo qëndrimet individuale.
Kontroll mbi ndërmarrjet, shkollat, dhe ushtrinë
Urdhërohet që prokurorët të intensifikojnë kontrollin në të gjitha sektorët e jetës shoqërore, duke filluar nga:
- ndërmarrjet shtetërore,
- institucionet arsimore,
- repartet ushtarake,
- organizatat e rinisë dhe të gruas.
“Të zbulohen me kohë elementët që përhapin mendime armiqësore, që demoralizojnë kolektivin dhe që cenojnë besimin ndaj Partisë.”
Ndëshkimi si edukim dhe frikësim
Dokumenti rithekson rolin e gjykimit penal si mjet edukimi masiv. Gjyqet publike, pjesëmarrja e kolektivit dhe botimi i dënimeve janë të gjitha pjesë e strategjisë për të mbjellë frikë dhe disiplinë politike në shoqëri.
“Vendimet të jenë të qarta, të ashpra kur kërkohet, por edhe të përdoren si mësim politik për të gjithë.”
Përfundim: Udhëzimi i vitit 1985 është një nga dokumentet më të qarta që dëshmojnë se sistemi i drejtësisë në Shqipërinë e asaj kohe nuk ishte në funksion të shtetasve, por në funksion të mbrojtjes së pushtetit. Nëpërmjet një gjuhe të ashpër ideologjike, kërkohet që prokuroria të veprojë si një armë klasore, e gatshme për të ndëshkuar çdo devijim politik, ekonomik apo etik. Ai përbën një shembull të qartë të asaj që quhet instrumentalizim i ligjit për qëllime politike në diktaturë.
