Dokumenti i Ministrisë së Drejtësisë që kalonte hetimin dhe gjykimin e “fajeve politike” në duart e pushtuesve italianë
IRANË, dhjetor 1939 – Vetëm tetë muaj pas pushtimit të Shqipërisë nga Italia fashiste, administrata e vendosur nga qeveria kolaboracioniste në Tiranë urdhëroi ndryshime të mëdha në sistemin e drejtësisë. Dokumenti i datës 29 dhjetor 1939, i firmosur nga ministri Xhemal Ypi, urdhëron kalimin e të gjitha çështjeve politike në juridiksionin e Gjyqit Ushtarak të Fuqive të Armatosura Italiane.
⚖️ Një dekret për të heshtur opozitën
Në bazë të Dekretit të Mëkëmbësit Nr. 176, i botuar në Fletoren Zyrtare më 18 dhjetor 1939, urdhërohej që:
“Të gjitha proceset hetimore politike, si dhe ato për të cilat nuk ka filluar ende gjykimi, të dërgohen në gjendjen që ndodhen, te Prokuroria e Gjyqit Ushtarak të Fuqive të Armatosura të Bashkuara për vazhdimin e procedurës.”
Kjo do të thoshte se çdo individ i dyshuar për aktivitet politik kundër regjimit italian apo administratës shqiptare të asaj kohe, nuk do të gjykohej më nga organet shqiptare civile, por nga gjyqe ushtarake italiane.
🧾 Çfarë përfshinte urdhëri?
Dokumenti përmbante disa urdhëresa:
- Kalimin e dosjeve të hapura dhe proceseve hetimore tek gjyqet ushtarake;
- Mbylljen e funksionit të ish-Gjyqit Hetues për Faje Politike;
- Dorëzimin e arkivës, mobilieve dhe pajisjeve të zyrës pranë Komandës së Mbrojtjes Toksore;
- Ndërprerjen e pagesave për personelin e kësaj gjykate deri më 31 dhjetor.
👨⚖️ Nënshkruesit: Xhemal Ypi dhe Mustafa Faraj
Dokumenti mban firmën e Ministrit të Drejtësisë Xhemal Ypi, figurë e njohur që do të vazhdonte të luante rol politik gjatë viteve të pushtimit. Urdhri i dytë për zbatim është lëshuar nga Prokurori i Shtetit Mustafa Faraj, i cili urdhëron dorëzimin e mobilieve dhe zyrës.
Ky veprim përbënte zhveshjen zyrtare të sistemit shqiptar nga kompetencat mbi çështjet politike, duke e shndërruar drejtësinë në një instrument represiv të pushtuesit fashist.
📚 Vlerë historike
Dokumenti është dëshmi konkrete e kapjes totale të drejtësisë shqiptare nga pushteti italian në fund të vitit 1939, në një kohë kur u shuan edhe ato pak elementë të pavarësisë juridike që kishin mbetur pas 7 prillit.
Ai është gjithashtu një provë për mënyrën sistematike se si u zhduk çdo formë e opozitës politike përmes mjeteve ligjore të centralizuara nga regjimi fashist.
PushtimiItalian #DrejtesiaNeFashizem #XhemalYpi #MustafaFaraj #GjyqetUshtarake #FajiPolitik #HistoriaeShqiperise #DokumenteArkivore #1939 #DrejtesiaKolaboracioniste
