Në nëntor të vitit 1944, ndërsa Shqipëria ishte në prag të çlirimit të plotë nga pushtuesit gjermanë, në qytetin e Bostonit (Massachusetts), shqiptarët patriotë të diasporës u mblodhën për të përshëndetur përfaqësuesin e qeverisë shqiptare që pritej të mbërrinte në SHBA, për të treguar situatën reale të vendit dhe për të forcuar lidhjen me atdheun. Dokumenti përfshin një fjalim të fortë të Fan Nolit, i cili u shpreh pa ekuivok në mbështetje të Luftës Nacionalçlirimtare dhe të udhëheqësve të saj, duke i quajtur “garanci për të ardhmen e Shqipërisë”.
Takimi u mbajt më 18 nëntor 1944, në një atmosferë të ngarkuar me emocione dhe shpresë. Në qendër të diskutimeve ishte ardhja e përfaqësuesit diplomatik të Shqipërisë, për të sjellë lajme nga vendi dhe për të kërkuar ndihmën e patriotëve në SHBA.
Një fragment i letrës theksonte:
“Kur të vijë ky përfaqësues, ai do të na informojë për gjendjen dhe nevojat e Shqipërisë, dhe ne do të dimë se çfarë duhet të bëjmë për të ndihmuar patriotët që e kanë shpëtuar vendin me gjak.”
Por kulmi i këtij tubimi ishte fjalimi i Fan Nolit.
“Fan Noli tha se këta udhëheqës që janë në ballë të luftës duhet të përkrahen pa kushte, pa hezitim dhe pa rezerva, sepse ata e kanë fituar besimin e popullit shqiptar.”
Noli theksoi se:
“Në këtë betejë, është përcaktuar fati i Shqipërisë. Këta njerëz e kanë udhëhequr popullin me gjak, me trimëri dhe me ndershmëri. Dhe për këtë, ata e kanë fituar të drejtën të drejtojnë edhe paqen.”
Duke u ndalur tek e kaluara, ai u shpreh:
“Ata që e kanë sjellë Shqipërinë në këtë gjendje, që i kanë lënë shkatërrim dhe varfëri, nuk mund të rikthehen më me emra të vjetër, për t’iu imponuar një populli që ka luftuar për liri.”
Më pas, në dokument përmendet edhe skena festive e 28 Nëntorit, në të cilën Fan Noli:
“Shprehu admirimin për Luftën Nacionalçlirimtare dhe njohu pa hezitim Qeverinë Demokratike të Shqipërisë si qeverinë e parë demokratike të popullit shqiptar.”
Referenca arkivore:
Fondi 14, Dosja 132
