Më 2 maj 1980, Enver Hoxha mbajti një diskutim të zgjeruar me sekretarët e Komitetit Qendror të PPSH, në të cilin shtroi për rishikim tërësor sistemin e shpërblimit në kooperativat bujqësore. Kjo tezë përfshinte një analizë të detajuar mbi problemet e rendimentit, shpërblimin e barabartë për rezultate të pabarabarta, dhe mbi nevojën për drejtësi dhe stimulim real të punës në të gjitha brigadat.
🧮 Shpërblim sipas punës së vërtetë – jo me mesatare
“Ai që merr 80 kuintalë misër për hektar nuk mund të paguhet njëlloj me atë që merr 40…”
Enver Hoxha thekson se shpërblimi duhet të bazohet në rezultatet reale të çdo brigade. Ai kundërshton sistemin ekzistues të shpërblimit mbi bazën e një mesatareje të përgjithshme të kooperativës, duke e cilësuar si demotivues për ata që punojnë më shumë.
📉 Kritika ndaj burokracisë dhe shpërblimit të barabartë
“Fusha po ushqen malin”, – shprehet Enveri, duke kritikuar situatën ku prodhimi i lartë në zonat fushore përdoret për të barazuar të ardhurat e zonave të tjera më pak produktive, pa marrë parasysh kontributin real të secilit.
🌾 Zonat kodrinore dhe malore – Sfidat e veçanta dhe stimulimi
Diskutimi thekson nevojën që shpërblimi të diferencohet edhe sipas tipit të terrenit:
- Zona fushore → prioritet për drithëra
- Zona kodrinore → frutikulturë e bagëti
- Zona malore → theksohet vështirësia dhe nevoja për përkujdes të veçantë në shpërblim
📊 Propozimet konkrete për reformim
- Vendosja e mesatares së përparuar si bazë reale për matje të prodhimit
- Shpërblim me përqindje diferencuese: shtesë për tejkalim, zbritje për mosrealizim
- Zbritje ose shtesë në përqindjen e paradhënies gjatë vitit për çdo brigadë
- Planifikim më shkencor, duke i përqendruar kulturat bujqësore në bazë të përvojës së Plasës
- Kontroll më i fortë nga drejtuesit dhe specialistët në çdo nivel
🧠 Një reflektim mbi drejtësinë socialiste
Enveri thekson se shpërblimi sipas punës, jo barazia formale, është parimi i vërtetë i socializmit.
“Kush punon më mirë, ha më mirë; kush punon më keq, ha më keq.”
🏛️ Dokument arkivor i rrallë
Ky dokument përbën një tezë të papublikuar më parë në formë të plotë, e cila jep një pasqyrë të qartë mbi filozofinë ekonomike të Enver Hoxhës dhe mënyrën e menaxhimit të bujqësisë kolektive në Shqipërinë e viteve ’80.
