TIRANË – dhjetor 1976
Në një dokument sekret i titulluar “Detyra të organeve të prokurorisë për thellimin e kontrollit mbi ligjshmërinë”, që mban firmën e Zv. Prokurorit të Përgjithshëm Sotir Samara, zbulohet mënyra se si prokuroria shqiptare nuk ishte thjesht një organ ligjor, por instrument politik i Partisë së Punës së Shqipërisë, në shërbim të vijës marksiste-leniniste të udhëheqësit Enver Hoxha.
Çfarë përmban dokumenti?
Dokumenti i ndarë në disa seksione jep urdhëra të drejtpërdrejta për:
- Forcimin e rolit të Partisë në punën e prokurorëve;
- Revolucionarizimin e aparatit të prokurorisë;
- Luftën kundër “burokratizmit, teknokratizmit dhe liberalizmit”;
- Përcaktimin e sektorëve të veçantë për kontroll të thelluar;
- Aktivizimin e prokurorëve popullorë në fshat dhe qytet;
- Zbatimin me përpikëri të porosive të shokut Enver.
⚖️ “Ligji është armë e diktaturës së proletariatit”
Në pjesën hyrëse thuhet qartë:
“Punonjësit e organeve të prokurorisë duhet të zbatojnë me përpikëri direktivat e Partisë, mësimet e shokut Enver dhe vendimet e organizatës bazë.”
Pra, drejtësia nuk buron nga një parim kushtetues, por nga direktivat e PPSH-së. Ligji nuk shihet si neutral, por si mjet për të ushtruar luftën e klasave dhe për të mbrojtur ndërtimin e socializmit.
🔍 Hetim pa mëshirë ndaj armikut
Dokumenti urdhëron që:
“Të forcohet kontrolli mbi hetimet në krimet kundër shtetit, pasurisë socialiste dhe të gjitha çështjeve që kalohen për gjykim.”
Prokurorët këshillohen që të mos lënë pa ndëshkuar asnjë fajtor, por po aq të rrezikshme konsiderohen edhe shkeljet nga ana e hetuesve ose administratës që ndikojnë negativisht në besimin te “ligjshmëria socialiste”.
👥 Aktivizimi i “prokurorëve popullorë”
Një element interesant është angazhimi i qytetarëve si “prokurorë popullorë”, që të mbikëqyrin zbatimin e ligjit në lagje, fshat apo ndërmarrje:
“Prokurorët popullorë të kontrollojnë respektimin e ligjit dhe të japin llogari para kolegjiumit të Prokurorisë.”
Ata duhej të raportonin, të shpërndanin literaturë ligjore, të merrnin pjesë në gjyqe dhe të bënin propagandë në popull për edukimin me normat socialiste.
🏗️ Sektorët në fokus: nga nafta te fshati
Dokumenti shënon për herë të parë sektorët ku Partia kërkonte kontroll rigoroz:
- Administrimi i drithërave dhe tokës bujqësore;
- Ndërtimet kapitale dhe industria e naftës;
- Hetimi i shkeljeve në kampet e riedukimit dhe burgje;
- Prokuroria ushtarake: zbatimi i ligjeve në Ushtri, mobilizimi, stërvitja dhe gadishmëria luftarake.
📚 Edukimi juridik me “mësimet e shokut Enver”
Dokumenti urdhëronte që të gjithë punonjësit e prokurorisë:
“Të kenë planin e vet individual për përgatitjen ideologjike dhe tekniko-profesionale.”
Botimi i një buletini të brendshëm me orientime politike, si dhe zhvillimi i seminareve të përbashkëta me Ministrinë e Punëve të Brendshme dhe Gjykatën e Lartë, ishin pjesë e planit për edukimin revolucionar të juristëve.
👂 Drejtësia duhej të japë llogari para popullit
Një nga elementët më interesantë të këtij dokumenti është ideja e kontrollit popullor ndaj prokurorisë:
“Asnjë punonjës i prokurorisë të mos mbetet jashtë kontrollit të masave. Të jepet llogari sistematike përpara popullit.”
Kjo ishte një formë simbolike e pjesëmarrjes qytetare, por në realitet përforconte ideologjinë e Partisë si mbi gjithçka, përfshirë drejtësinë.
🧭 Përfundim: Drejtësi për Partinë, jo për qytetarin
Ky dokument, i cili nuk ishte i destinuar për publikun, zbulon me detaje thellësinë me të cilën sistemi gjyqësor ishte kapur nga pushteti politik. Prokuroria nuk shihet si institucion neutral, por si ushtare e bindur e diktaturës së proletariatit, që duhej të:
- Zbatonte udhëzimet e Enver Hoxhës;
- Kontrollonte shtetin, qytetarin dhe veten;
- Edukonte shoqërinë përmes frikës dhe bindjes ideologjike.
